سوزش انگشتان پا: علت‌ها و اهمیت جدی گرفتن آن

اگر پاها سوزش می‌کنند، این ممکن است ناشی از آسیب عصبی باشد که به آن نوروپاتی هم گفته می‌شود. اگرچه بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند باعث سوزش پا شوند، اما دیابت از شایع‌ترین عوامل است. درمان‌های سوزش پا اغلب بر پیشگیری از آسیب بیشتر عصبی و کاهش درد تمرکز دارند.

علت سوزش انگشتان پا چیست؟ در بیشتر موارد، نوروپاتی باعث سوزش انگشتان پا می‌شود. فیبرهای عصبی آسیب دیده بیشتر فعال می‌شوند و کارایی خود را از دست می‌دهند. اعصاب آسیب دیده حتی اگر زخمی نباشد، سیگنال‌های درد را به مغز ارسال می‌کنند.

در اکثر موارد نوروپاتی، ابتدا اعصاب پا آسیب می‌بینند. افراد مبتلا به این وضعیت، اغلب احساس گزگز و بی‌حسی در پاها دارند. بسیاری از آنها مشکلاتی مانند حساسیت زیاد پاها به لمس کردن (هیپرستزی) را تجربه می‌کنند و ممکن است از درد و سوزش متغیری، از خفیف تا ناتوان‌کننده، رنج ببرند.

عواملی مانند دیابت و سوء مصرف الکل به طور قابل توجهی شایع‌ترین علل نوروپاتی در پاها هستند. همچنین عوامل دیگری می‌توانند باعث نوروپاتی یا احساس سوزش در پا شوند، از جمله:

– بیماری مزمن کلیه (اورمی)
– نوروپاتی فیبر کوچک
– کمبود ویتامین (مانند ویتامین B12، فولات و گاهی ویتامین B6)
– سوء مصرف الکل
– سطح پایین هورمون تیروئید (کم‌کاری تیروئید)
– بیماری لایم
– HIV/AIDS
– پلی نوروپاتی آمیلوئید
– عوارض جانبی داروها، از جمله داروهای شیمی درمانی، مصرف بیش از حد ویتامین B6، داروهای HIV، آمیودارون، ایزونیازید، متفورمین و غیره.
– اریترومالژیا
– مسمومیت با فلزات سنگین (مانند سرب، جیوه، آرسنیک)
– واسکولیت (التهاب عروق خونی)
– سارکوئیدوز
– پلی نوروپاتی ملین‌زدایی التهابی مزمن (CIDP)

همچنین، عفونت و التهاب پا می‌تواند منجر به سوزش شود، به ویژه بیماری قارچی پوست پا که با خارش و سوزش همراه است، شایع‌ترین آنها است.

بیماری شریان‌های محیطی (PAD) معمولاً باعث سوزش پا می‌شود. در این بیماری، گردش خون در پاها ضعیف می‌شود که ممکن است باعث درد، سوزش و سوزن‌سوزن شدن پاها، به ویژه هنگام راه رفتن، شود.

همچنین، هفته‌ها یا ماه‌ها پس از جراحی بای‌پس معده، برخی افراد احساس سوزش پا را تجربه می‌کنند. جذب ناکافی ویتامین B پس از این جراحی می‌تواند باعث نوروپاتی در پاها و احساس سوزش آنها شود.

تشخیص علت سوزش انگشتان پا برای بسیاری از افراد نسبتاً ساده است، زیرا آنها عواملی مانند دیابت دارند که ممکن است قابل تشخیص باشد. اما برای برخی افراد، ممکن است نیاز به آزمایش‌های بیشتری باشد تا علت دقیق سوزش پا مشخص شود. این آزمایشات ممکن است شامل الکترومیوگرافی (بررسی فعالیت الکتریکی عضلات)، بررسی مسیر عصبی، تست‌های آزمایشگاهی و نمونه‌برداری عصبی باشد.

برای درمان سوزش انگشتان پای ناشی از نوروپاتی، مهمترین روش پیشگیری از هرگونه آسیب مداوم به عصب‌ها است. در برخی موارد، درمان بیماری اصلی کمک می‌کند بهبودی در نوروپاتی و علائم آن را فراهم کند. در برخی موارد دیگر، که هیچ علت مشخصی برای نوروپاتی وجود ندارد، تمرکز بر درمان علائم افراد است.

برای افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی، درمان شامل حفظ سطح قند خون در محدوده طبیعی است. این معمولاً با تغییرات در رژیم غذایی، مصرف داروهای خوراکی و در برخی موارد، تزریق انسولین انجام می‌شود.

برای افراد مبتلا به سایر اشکال نوروپاتی که سوزش انگشتان پا را ایجاد می‌کنند، مهم است که از آسیب بیشتر به عصب‌ها جلوگیری شود. درمان شرایط خاص واقعی آن‌ها به شرح زیر است:

– برای کمبود ویتامین، مصرف ویتامین B12 به صورت مکمل خوراکی یا تزریقی می‌تواند سطح این ویتامین را به حد طبیعی برساند.

– برای افرادی که به الکل اعتیاد دارند، قطع مصرف بیش از حد الکل می‌تواند به عصب‌ها اجازه دهد تا بهبود یابند.

– برای بیماری مزمن کلیوی، دیالیز ممکن است نیازمند باشد تا سمومی که نوروپاتی ایجاد می‌کنند از بین برود.

– برای کم کاری تیروئید، مصرف هورمون‌های تیروئید می‌تواند سطح این هورمون را تنظیم کند و علائم نوروپاتی و سوزش پا را تغییر دهد.

درمان سوزش پا به معنای درمان درد و احساسات غیر طبیعی ناشی از نوروپاتی است. برای کاهش این علائم، برخی از داروهای معمول عبارتند از:

– آمی تریپتیلین
– کاربامازپین (تگرتول)
– دزیپرامین (نورپرامین)
– گاباپنتین (نورونتین)
– توپیرامات
– ونلافاکسین

رژیم غذایی هم می‌تواند تأثیرگذار باشد. مصرف مواد غذایی خاصی مانند مواد غذایی حاوی انواع غذاهای تند و چرب، می‌تواند بوی بد پاها را افزایش دهد.

برای کاهش درد شدید که برخی افراد از سوزش پا تجربه می‌کنند، ممکن است نیاز به داروهای مسکن داشته باشند. مثلاً ترامادول (اولترام) یا مواد افیونی با دوز پایین ممکن است برای درد شدید لازم باشند.

درمان سوزش پاهای ناشی از بیماری قارچی پوست پا شامل استفاده از داروهای ضد قارچ است. داروهای بدون نسخه مانند میکونازول یا تربینافین می‌توانند در ابتدا استفاده شوند. اگر لازم باشد، داروهای ضد قارچی تجویزی مانند فلوکونازول، ایتراکونازول و نفتیفین نیز موجود هستند.