بهترین روش‌های درمان بیش فعالی کودکان بدون دارو

کودکان مبتلا به بیش فعالی در توجه و تمرکز بر فعالیت‌ها مشکل دارند، به‌سادگی حواسشان پرت می‌شود و اغلب بیش از حد فعال یا بی‌قرار هستند. این اختلال می‌تواند چالش‌های زیادی را در محیط‌های تحصیلی، اجتماعی و خانوادگی به‌همراه داشته باشد. نشانه‌های این اختلال به‌طور معمول در سن پایین ظاهر می‌شوند و برای درمان آن از روش‌های ترکیبی مانند مشاورۀ روان‌شناسی، رفتاردرمانی یا دارو استفاده می‌شود. تشخیص زودهنگام اختلال به درمان مؤثر آن کمک می‌کند. در ادامه شما را با روش‌های درمان غیردارویی بیش فعالی آشنا می‌کنیم.

نشانه‌های بیش فعالی در کودکان

بی‌توجهی و مشکل در تمرکز

• کودک به‌راحتی حواسش پرت می‌شود و نمی‌تواند روی وظایف یا فعالیت‌هایش تمرکز کند.
• فراموش کردن جزئیات یا ناتمام گذاشتن تکالیف و فعالیت‌ها.
• مشکل در گوش دادن به دستورالعمل‌ها و پیروی از آن‌ها.

فعالیت بیش از حد

• کودک به‌طور مداوم در حال حرکت است و نمی‌تواند مدت زیادی در یک مکان ثابت بنشیند.
• دوست دارد همیشه در حال بازی، دویدن و جابه‌جایی باشد و حتی در موقعیت‌هایی که نیاز به آرامش است، تمایل به حرکت دارد.

رفتارهای تکانشی و بدون فکر

• کودک ممکن است بدون فکر یا به‌طور ناگهانی اقدام به کارهایی کند، مثل پرش به سمت دیگران یا قطع کردن صحبت‌ آنها.
• مشکل در کنترل واکنش‌ها و داشتن پاسخ‌های سریع و بدون فکر.

مشکلات ارتباطی

• به‌دلیل عدم توانایی در کنترل رفتارهای خود، کودک ممکن است در روابط اجتماعی دچار مشکل شود. برای مثال، نمی‌تواند نوبت را در بازی‌ها رعایت کند و ممکن است از جمع همسالان طرد شود.

نداشتن صبر و حوصله

• کودک ممکن است تحمل کمی برای انجام کارهایی که به وقت و دقت نیاز دارند، داشته باشد.
• تمایل به انجام سریع کارها بدون توجه به جزئیات.

کج‌خلقی و پرخاشگری

• در مواقعی که کودک نمی‌تواند خواسته‌های خود را برآورده کند، ممکن است رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان دهد.

بیش فعالی کودکان از چه روش‌هایی درمان می‌شود؟

برای درمان بیش فعالی کودکان از روش‌های مختلفی می‌توان بهره گرفت. استفاده از هنر، بازی، مشاوره‌های تخصصی، تنظیم رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی از شیوه‌های درمان این اختلال است.

1) درمان با استفاده از هنر

هنر درمانی یکی از روش‌های مؤثر برای درمان بیش فعالی در کودکان است که به آن‌ها کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر بیان کنند، تمرکز و توجه خود را بالا ببرند و رفتارهای تکانشی خود را مدیریت کنند. این روش شامل استفاده از فعالیت‌های خلاقانه مانند نقاشی، مجسمه‌سازی، موسیقی، رقص و نمایش است. اما هنر چگونه به درمان بیش فعالی کمک می‌کند؟

تقویت توجه و تمرکز

فعالیت‌های هنری نیاز به تمرکز و دقت دارند و می‌توانند به تقویت توانایی کودک در توجه به جزئیات و پیگیری مراحل کمک کنند. کودک طی نقاشی یا مجسمه‌سازی تمام حواس خود را به فرایند خلق اثر هنری معطوف می‌کند که موجب بهبود توانایی‌های کودک می‌شود.

کاهش اضطراب و استرس

کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب اضطراب و استرس زیادی را تجربه می‌کنند. هنر آرامش‌بخش است و به کودکان کمک می‌کند تا از احساسات منفی خود بکاهند.

تقویت مهارت‌های اجتماعی

شرکت در فعالیت‌های هنری به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی مانند همکاری، تقسیم کار، همدلی و حل مسئله را بیاموزند. کودکان بیش فعال اغلب در این زمینه‌ها توانایی لازم را ندارند و هنر می‌تواند برایشان راهگشا باشد.

مدیریت رفتارهای تکانشی

کودکان به‌جای واکنش‌های سریع و تکانشی، فرصت دارند که به‌تدریج فکر کنند و تصمیم بگیرند. این فرایند، صبر و تحمل آنها را بالا می‌برد و به آنها اجازه می‌دهد در آرامش و به‌دور از عجله تصمیم بگیرند.

تقویت اعتمادبه‌نفس

کودکان بیش فعال اغلب دچار کمبود اعتمادبه‌نفس هستند. احساس رضایت از ایجاد یک اثر هنری، اعتماد‌به‌نفس کودک را بالا می‌برد.

2) درمان با استفاده از بازی

بازی درمانی یکی از روش‌های نوین و کارآمد برای کمک به کودکان مبتلا به بیش فعالی است و به آنها فرصت می‌دهد تا در محیطی سرگرم‌کننده و بدون فشار، مهارت‌های اجتماعی، عاطفی و شناختی خود را تقویت کنند. بازی درمانی علاوه‌بر ایجاد محیطی امن و آرام، امکان تعامل کودک با دیگران و یادگیری مهارت‌های جدید را فراهم می‌آورد.

این روش شامل بازی‌هایی است که به‌طور خاص برای کمک به رشد عاطفی، اجتماعی و شناختی کودکان طراحی شده‌اند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• بازی‌های تخیلی: کودک در نقش‌های مختلف وارد بازی می‌شود، مانند بازی با عروسک‌ها یا اسباب‌بازی‌هایی که به او این امکان را می‌دهند تا احساسات و مشکلات خود را به‌طور غیرمستقیم بیان کند.
•  بازی‌های ساختنی: مانند لگو یا بلوک‌های ساختنی که به تقویت مهارت‌های حل مسئله و تفکر منطقی کمک می‌کنند.
• بازی‌های گروهی: بازی‌هایی که نیاز به همکاری و نوبت‌گیری دارند، مهارت‌های اجتماعی و توانایی تعامل با دیگران را تقویت می‌کنند.
• ورزش‌های گروهی: شرکت در ورزش‌هایی مانند فوتبال، والیبال و… برای کودک مفید است. دویدن، پریدن و بازی با توپ موجب تخلیۀ انرژی، آرامش ذهن و افزایش اعتماد‌به‌نفس کودک می‌شود.

3) کارگاه‌های مادر و کودک

شرکت در کارگاه مادر و کودک می‌تواند در درمان بیش فعالی مؤثر باشد. این روش به بهبود روابط عاطفی بین مادر و کودک کمک می‌کند و مادر می‌آموزد که چگونه می‌تواند رفتارهای کودک را مدیریت کرده و از شیوه‌های مثبت برای تربیت و آموزش او استفاده کند. این کارگاه‌ها شامل فعالیت‌های زیر است:

• بازی‌های گروهی
• فعالیت‌های هنری
• تمرین‌های شناختی
• تکنیک‌های مدیریت رفتار
•  آموزش مهارت‌های اجتماعی

جمع‌بندی

در این صفحه روش‌های درمانی غیردارویی بیش فعالی در کودکان را بررسی کردیم. بیش فعالی مشکلی رایج در سنین کودکی است که درصورت عدم درمان تا بزرگسالی ادامه می‌یابد و موجب اختلال در زندگی فرد می‌شود. بیش فعالی کودکان را می‌توان با کمک هنر و نقاشی، بازی و کارگاه‌های آموزشی مادر و کودک درمان کرد. با شرکت در این فعالیت‌ها کودک مهارت‌های اجتماعی خود را بالاتر می‌برد و نحوۀ رویارویی با مشکلات و چالش‌ها را می‌آموزد.