عمل جراحی ترمیم پرده گوش ( تمپانوپلاستی) چیست؟

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد جراحی ترمیم پرده گوش (جراحی تمپانوپلاستی) میتوانید به وبسایت رسمی دکتر کیوان آقازاده متخصص گوش و حلق و بینی   و جراح بیماری های سر و گردن به آدرس ( https://dr-aghazadeh.com/ )مراجعه کنید .دکتر کیوان آقازاده دوران تخصص را در سال ۱۳۹۰ با به دست آوردن رتبه یک آزمون بورد(دانشنامه تخصصی)کشور به پایان رساند. از سال ۱۳۹۰ به عنوان هیات علمی در مرکز آموزشی بیمارستان امیراعلم مشغول به کار گردید که حاصل آن هزاران عمل جراحی موفق و تعداد زیادی مقالات پژوهشی بین المللی و تربیت صدها رزیدنت تخصصی بوده است.دکتر در حال حاضر حائز رتبه دانشیاری دانشگاه علوم پزشکی تهران و فلوشیپ فوق تخصصی جراحی های سر و گردن می باشد.در ادامه در مورد عمل جراحی ترمیم پرده گوش (جراحی تمپانوپلاستی)بیشتر میخوانیم.

جراحی ترمیم پرده گوش، که با نام تمپانوپلاستی شناخته می‌شود، راهکاری مؤثر برای درمان پارگی‌ها یا آسیب‌های جدی در لایه نازک و حساس پرده تمپانی محسوب می‌گردد. این پرده نقش کلیدی در انتقال امواج صوتی و ایجاد تجربه‌ای شفاف از صدای محیطی به عهده دارد؛ ازاین‌رو در صورت بروز کوچک‌ترین اختلال، بحران‌هایی مانند کم‌شنوایی و درد مزمن پدید می‌آید. تمپانوپلاستی تلاشی برنامه‌ریزی‌شده‌ است تا ضمن بازسازی این غشای حیاتی، عملکرد گوش میانی را به وضعیت طبیعی بازگرداند.

در گذشته، حوادث گوناگونی از جمله ضربه مستقیم به گوش، ورود اجسام خارجی و یا عفونت‌های طولانی‌مدت می‌توانستند با ایجاد پارگی در پرده گوش، مانع از انتقال صحیح امواج صوتی شوند. امروزه پیشرفت فناوری‌های پزشکی و ظهور تکنیک‌های مدرن جراحی، امکان مداخلات اولیه و ترمیم آسیب‌ها را به‌مراتب افزایش داده است. جایگزینی بافت تخریب‌شده و پیوند بافت سالم در ناحیه پرده گوش، مسیر شنوایی را مجدداً احیا می‌کند و بیمار را از عوارض جانبی همچون عفونت‌های مکرر دور نگه می‌دارد.

بیشتر بخوانید:

جراحی استخوانچه گوش ( جراحی استاپدکتومی )

پرده گوش چیست و چرا ممکن است آسیب ببیند؟

پرده گوش یا تمپان، غشای نازک و منعطفی است که فضای گوش خارجی را از گوش میانی جدا می‌کند. این ساختار مخروطی‌شکل به محض دریافت امواج صوتی، آنها را به ارتعاش درمی‌آورد و انرژی حاصل را به سیستم استخوانچه‌های گوش انتقال می‌دهد، تا در نهایت صدا به حلزون گوش برسد. در حقیقت، حفظ ساختار این پرده برای درک همه‌جانبه صداها امری اساسی به شمار می‌رود.

با این حال، وقوع عواملی چون واردشدن ضربه، تغییرات ناگهانی فشار هوا (مانند هنگام پرواز یا غواصی)، عفونت‌های مکرر و حتی وارد کردن اجسام تیز به مجرای گوش می‌تواند به پارگی پرده گوش منجر شود. چنانچه این پارگی کوچک و سطحی باشد، ممکن است خودبه‌خود طی چند هفته ترمیم شود؛ اما در موارد جدی‌تر، حفره ایجادشده امکان بهبود را از دست می‌دهد و تمپانوپلاستی، روشی ضروری برای بازیابی مجدد سلامتی و شنوایی محسوب می‌شود.

چه علائمی نشان می‌دهد پرده گوش آسیب دیده است؟

کاهش شنوایی یا احساس کیپی در گوش، اغلب نخستین زنگ خطری است که بیان می‌کند پرده گوش ممکن است دچار پارگی شده باشد. این افت شنوایی می‌تواند خفیف تا شدید متغیر باشد و به شرایط ایجادکننده آن بستگی دارد. گاهی افراد با احساس درد تیز و ناگهانی یا شنیدن صدایی شبیه ترکیدن حباب در داخل گوش‌شان، متوجه پارگی در لحظه وقوع آن می‌شوند.

علاوه بر کم‌شنوایی، پیش‌آمدن ترشحات چرکی یا خونی از گوش نیز نشانه‌ای جدی است که باید فوراً مورد ارزیابی پزشکی قرار گیرد. بسیاری از بیماران همچنین از وزوز دائمی یا مقطعی در گوش شکایت دارند که به‌واسطه اختلال در عملکرد طبیعی پرده گوش و گوش میانی رخ می‌دهد. در نهایت، هر گونه علائمی که به اختلال شنوایی یا احساس ناراحتی مداوم در گوش بینجامد، نباید نادیده گرفته شود و بهتر است توسط متخصص گوش و حلق و بینی بررسی شود.

عمل جراحی ترمیم پرده گوش (تمپانوپلاستی)

تمپانوپلاستی روشی جراحی است که در آن، پارگی یا شکاف‌های ایجادشده در پرده تمپان را با استفاده از بافت پیوندی ترمیم می‌کنند. بافت پیوندی می‌تواند از قسمت‌های مختلف بدن بیمار (معمولاً پوشش ماهیچه گیجگاهی و غیره) تهیه شود تا با ساختار گوش سازگار بوده و جوش‌خوردگی سریعی را امکان‌پذیر نماید. در جریان این عمل، جراح ممکن است هم‌زمان مشکل استخوانچه‌های گوش میانی را نیز در صورت وجود اختلال، برطرف کند تا مسیر انتقال امواج صوتی به‌طور کامل بازیابی شود.

هدف اصلی تمپانوپلاستی، ترمیم پرده گوش به گونه‌ای است که از ورود عفونت به گوش میانی جلوگیری شود و قدرت شنوایی بیمار تا حد ممکن به حالت طبیعی بازگردد. این عمل اغلب تحت بیهوشی عمومی انجام می‌گیرد و مدت زمان مورد نیاز آن، بسته به وسعت پارگی و عملیات جانبی (مانند ترمیم استخوانچه‌ها) متغیر است. در صورتی که پارگی عمیق باشد یا عفونت گسترده‌ای در گوش وجود داشته باشد، ممکن است ابتدا عفونت را درمان کرده و سپس در مرحله بعدی، تمپانوپلاستی را به کار گیرند.

انواع تمپانوپلاستی و تفاوت آن‌ها

عمل‌های تمپانوپلاستی را می‌توان بر اساس میزان دخالت در ترمیم پرده گوش و ساختار گوش میانی به چند نوع تقسیم کرد. در برخی روش‌ها، تنها بخشی از پرده گوش ترمیم می‌شود و نیازی به دستکاری استخوانچه‌ها نیست؛ اما در نوع پیشرفته‌تر، اگر استخوانچه‌ها نیز آسیب‌دیده باشند، لازم است بازسازی یا تعویض آن‌ها با پروتز صورت گیرد. انتخاب روش مناسب، به تشخیص جراح و بررسی وضعیت خاص بیمار بستگی دارد.

برخی از انواع تمپانوپلاستی روی بازسازی مجرای گوش نیز تمرکز دارند تا شکل کانال گوش اصلاح شود و مسیر ورود صدا به پرده تمپان مختل نگردد. در حالتی که مشکل اصلی بیمار عفونت یا تجمع مایع در گوش میانی باشد، تمپانوپلاستی به‌همراه پاکسازی و تخلیه مایعات صورت می‌گیرد. بدین ترتیب، هدف مشترک همه‌ی این روش‌ها، ایجاد بستری سالم برای بافت ترمیم‌شده و اطمینان از انتقال بی‌وقفه امواج صوتی به سیستم شنوایی داخلی است.

مراقبت‌های قبل از جراحی

علاوه بر معاینات فیزیکی و اندازه‌گیری سطح شنوایی، بیمار پیش از تمپانوپلاستی باید تحت آزمایش‌های گوناگون از جمله تصویربرداری (مانند سی‌تی اسکن) و بررسی‌های خون قرار گیرد. اگر هرگونه عفونت فعال در مسیر گوش وجود داشته باشد، ابتدا باید کنترل شود تا ریسک عوارض حین عمل کاهش یابد. توجه به مصرف داروهای تجویزشده توسط پزشک، رعایت توصیه‌های غذایی و ناشتا بودن در روز جراحی نیز از مراحل مهم آماده‌سازی بیمار برای انجام عمل است.

در صورت مصرف داروهای رقیق‌کننده خون (نظیر آسپرین یا وارفارین)، ممکن است پزشک اقدام به تنظیم یا قطع موقت آن‌ها نماید تا خطر خونریزی طی عمل کاهش یابد. همچنین برای برخی بیماران که مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا فشار خون هستند، هماهنگی با متخصص مربوطه برای اطمینان از کنترل وضعیت بیماری الزامی است. این تمهیدات، ایمنی بیمار را در طول جراحی تضمین می‌کند و احتمال موفقیت تمپانوپلاستی را افزایش می‌دهد.

روند عمل و مراقبت‌های پس از آن

با شناسایی دقیق محل پارگی و ارزیابی سلامت گوش میانی، پزشک وارد مرحله جراحی تمپانوپلاستی می‌شود. این عمل معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌پذیرد تا مجموعه اقدامات لازم با دقت کامل صورت گیرد. بسته به میزان آسیب‌دیدگی پرده گوش و نیازهای بیمار، پزشک از گرافت یا بافت پیوندی مناسبی (معمولاً از لایه‌های عضلانی مجاور) استفاده می‌کند تا حفره‌ یا شکاف در پرده تمپان را پوشش دهد. در صورتی که استخوانچه‌های گوش میانی نیز آسیب‌دیده باشند، طی همین فرایند، جراح می‌تواند از پروتز یا تعمیر استخوانچه برای بازسازی زنجیره انتقال صوت بهره ببرد.

پس از جراحی، بیمار بهتر است مدتی از خم‌شدن، حمل اجسام سنگین و همچنین واردکردن فشار به گوش (به‌عنوان نمونه از طریق سرفه شدید یا فین‌کردن محکم) خودداری کند. پزشک معمولاً توصیه می‌کند گوش تا چند هفته از آب دور بماند و از نفوذ آب و رطوبت به ناحیه جراحی‌شده جلوگیری شود. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌های تجویزشده دقیقاً طبق دستور پزشک اهمیت زیادی دارد تا هم از عفونت احتمالی جلوگیری شود و هم درد یا التهابِ پس از عمل کنترل شود.

بیشتر بخوانید:

سرطان تیروئید

نتایج و فواید بلندمدت تمپانوپلاستی

بیمارانی که تحت عمل جراحی ترمیم پرده گوش قرار می‌گیرند، در صورت رعایت مراقبت‌های لازم، اغلب به بهبودی چشمگیری در کیفیت شنوایی دست می‌یابند. این بهبود می‌تواند شامل حذف مشکلات آزاردهنده‌ای مانند وزوز مداوم گوش و جلوگیری از عود عفونت‌ها باشد. در بسیاری از موارد، تمپانوپلاستی به بیمار اجازه می‌دهد فعالیت‌های روزمره را بدون دغدغه ناشنوایی ناگهانی یا دردهای مداوم ادامه دهد.

از سوی دیگر، ترمیم موفق پارگی پرده گوش از گسترش عوارض جدی‌تر در آینده جلوگیری می‌کند. گوش میانی مجدداً در یک محیط ایمن و استریل قرار می‌گیرد و زمینه برای بروز التهاب یا عفونت‌های مزمن کاهش می‌یابد. این جراحی مؤثر، به‌نوعی سرمایه‌گذاری بر سلامت سیستم شنوایی است و امکان بهره‌مندی از حس شنوایی باکیفیت را برای سال‌های طولانی فراهم می‌سازد.

پرسش و پاسخ مرتبط با عمل جراحی ترمیم پرده گوش

آیا تمپانوپلاستی محدودیت سنی دارد؟
در اکثر موارد، محدودیت خاصی برای انجام تمپانوپلاستی وجود ندارد و حتی در سنین بالا هم می‌توان این جراحی را انجام داد، مشروط بر این‌که بیمار وضعیت عمومی مناسبی داشته باشد. البته در کودکان باید زمان رشد و شرایط سلامتی آن‌ها در نظر گرفته شود.

چه مدت پس از جراحی می‌توان به فعالیت‌های عادی بازگشت؟
به طور معمول، بیماران ظرف چند روز تا یک هفته می‌توانند به فعالیت‌های سبک بازگردند، اما بهتر است برای فعالیت‌های ورزشی یا مشاغل سنگین چند هفته صبر کنند. در صورت احساس درد یا سرگیجه، باید استراحت بیشتری داشت و با پزشک مشورت کرد.

آیا پس از تمپانوپلاستی، احتیاط ویژه‌ای در مسافرت با هواپیما لازم است؟
از آنجا که تغییرات فشار هوا در پرواز می‌تواند به گوش فشار وارد کند، توصیه می‌شود تا رفع کامل التهابات و ترمیم نسبی گوش، از پرواز یا غواصی در عمق زیاد خودداری کنید. زمان دقیق آغاز سفر هوایی بسته به وسعت جراحی و توصیه پزشک متفاوت است.

در صورت تداوم ترشحات یا درد پس از جراحی چه باید کرد؟
در صورت ادامه داشتن ناراحتی، ترشحات غیرعادی یا بروز تب، مراجعه مجدد به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ضروری است. ممکن است عفونت پنهان باقی‌مانده یا واکنش بدن نسبت به گرافت و بخیه‌ها نیاز به بررسی دقیق‌تر داشته باشد. عدم درمان به‌موقع عارضه‌های احتمالی می‌تواند نتیجه نهایی جراحی را تحت تأثیر قرار دهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد عمل جراحی ترمیم پرده گوش (جراحی تمپانوپلاستی) میتوانید به وبسایت رسمی دکتر کیوان آقازاده متخصص گوش و حلق و بینی   و جراح بیماری های سر و گردن به آدرس ( https://dr-aghazadeh.com/ )مراجعه کنید .دکتر کیوان آقازاده دوران تخصص را در سال ۱۳۹۰ با به دست آوردن رتبه یک آزمون بورد(دانشنامه تخصصی)کشور به پایان رساند. از سال ۱۳۹۰ به عنوان هیات علمی در مرکز آموزشی بیمارستان امیراعلم مشغول به کار گردید که حاصل آن هزاران عمل جراحی موفق و تعداد زیادی مقالات پژوهشی بین المللی و تربیت صدها رزیدنت تخصصی بوده است.دکتر در حال حاضر حائز رتبه دانشیاری دانشگاه علوم پزشکی تهران و فلوشیپ فوق تخصصی جراحی های سر و گردن می باشد